Narracje osób z zespołem Aspergera z perspektywy terapeutycznej

Authors:

• Anna Waligórska,
• Agnieszka Siedler,
• Michał Waligórski

Abstract

Zaburzenia ze spektrum autyzmu wiążą się z deficytami twórczych i narracyjnych aspektów funkcji poznawczych – szczególnie zdolności do tworzenia rozwiniętych wypowiedzi oraz do uwzględnienia wewnętrznej perspektywy bohatera. Niektóre cechy myślenia osób z zaburzeniami typu autystycznego (koncentracja na detalach, upodobanie do kategoryzowania i klasyfikowania faktów) wskazują na preferencję kategorialnego typu myślenia nad myśleniem narracyjnym. Obserwacje kliniczne sugerują jednak, że w przypadku Zespołu Aspergera (zaburzenia ze spektrum autyzmu powiązanego z dobrym funkcjonowaniem poznawczym) istnieją widoczne różnice indywidualne w zakresie kompetencji narracyjnej. Przedstawione poniżej dwa badania miały za zadanie określić, czy styl poznawczy w tym wypadku może wpłynąć na jakość funkcjonowania, oraz czy kompetencja narracyjna wiąże się z innymi aspektami życia osób z Zespołem Aspergera (ZA), w tym z funkcjonowaniem poznawczym, motywacją do działania i samooceną.

Wyniki pierwszego badania na 29 osobach z ZA wskazują, że istnieje wśród nich grupa podejmująca spontaniczną aktywność narracyjną, która ujawnia także narracyjne preferencje oraz w pełniejszy sposób odtwarza prezentowane treści.    

Celem drugiego badania na 30 osobach z ZA w schemacie różnicowym z powtarzanymi pomiarami było określenie wpływu rozwoju kompetencji narracyjnej (stymulowanej poprzez 8-tygodniowy trening narracyjny) na motywację oraz samoocenę. Zgodnie z założeniami w końcowym pomiarze osoby z grupy poddanej manipulacji uzyskały wyższe wyniki na dwóch z trzech podskal Skali Kontroli Działania Kuhla – podskali orientacji na działanie po doznanym niepowodzeniu oraz w sytuacjach podejmowania decyzji. Trening narracyjny nie miał natomiast wpływu na samoocenę.