Pomniki i miejsca pamięci w Polsce i w Niemczech

Marcin Zaborski

Abstract

Autor porusza się w obszarze kultury pamięci odnoszącej się do polskiej i niemieckiej przestrzeni społeczno-politycznej. Analizuje funkcjonowanie pomników i miejsc pamięci dotyczących czasu nazizmu i komunizmu. Przedstawiają one z jednej strony ofiary tych okresów, z drugiej bohaterów, którzy walczyli z systemem totalitarnym, ale oświetlają i koniec systemu komunistycznego. Analiza pokazuje wiele punktów stycznych w obydwu porównywanych krajach, chociaż z przyczyn ewidentnych pamięć np. o drugiej wojnie światowej jest w nich odmienna. Różnice w pewnych akcentach pamiętania są powodowane nie tylko innymi doświadczeniami polskiego i niemieckiego społeczeństwa, lecz również przez odmienne regulacje prawne, na przykład dotyczącego tego, kto jest odpowiedzialny za budowę oraz utrzymanie pomników i miejsc pamięci w danym kraju. Kompetencje w dziedzinie kultury, które posiadają niemieckie kraje związkowe, powodują, że oddolne inicjatywy upamiętniania są tu łatwiejsze do przeprowadzenia niż w Polsce. Natomiast szczebel centralny w Republice Federalnej jest pod tym względem mniej aktywny niż w Polsce.