Teoria ram relacyjnych (Relational Frame Theory, RFT) – współczesne, behawioralne podejście do języka i umiejętności poznawczych. Zastosowanie w terapii dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Authors:
- Krystyna Pomorska,
- Paweł Ostaszewski
Abstract
Responding to stimuli in accordance with the noticed and derived relations between them exerts influence on various mental skills, including the problem solving, language communication, and social functioning. In the behavioral psychology deriving relations between the stimuli (e.g. objects, events) is referred to as relational framing and is defined as the learned, generalized operant behavior. Researchers working within the Relational Frame Theory (RFT) (Hayes, Barnes-Holmes, Roche, 2001) claim that the process involved in acquiring complex language relations can be explained in terms of the arbitrary applicable relational responding (AARR). A growing body of research demonstrates the effectiveness of interventions based on the relational responding in various populations, including those with atypical development. Despite wide interest in RFT amongst international researchers and practitioners, it is still relatively unknown in Poland. The presented article aims at introducing RFT, conceived as a behavioral functional approach to language and cognitive abilities, to the Polish language speaking community, as well as presenting the possibilities of its application in therapy of autism spectrum disorder, including improving communication, skills generalization, and perspective taking
- Record ID
- SWPS6d42c3a1eb954342bd5bf33d911e44a5
- Author
- Other language title versions
- Relational Frame Theory (RFT): Modern Behavioral Approach to Language and Cognitive Skills. Application in Therapy of ASD Children
- Journal series
- Psychologia Rozwojowa, ISSN 1895-6297, e-ISSN 2084-3879
- Issue year
- 2018
- Vol
- 23
- No
- 2
- Pages
- 21-33
- Publication size in sheets
- 0.60
- Keywords in Polish
- teoria ram relacyjnych, RFT, terapia behawioralna, autyzm, umiejętności językowe, umiejętności poznawcze
- Keywords in English
- Relational frame theory (RFT), behavioral therapy, autism, language skills, cognitive skills
- Abstract in Polish
- W psychologii behawioralnej, a ściślej mówiąc, w stosowanej analizie zachowania, która najbardziej znana jest z sukcesów, jakie notuje w rozwijaniu umiejętności i redukowaniu zachowań trudnych u osób z autyzmem, brakowało do niedawna spójnej teorii dotyczącej złożonych umiejętności językowych i poznawczych. Większość badań w tym obszarze (np. nad umiejętnościami przyjmowania perspektywy) prowadzono w nurcie poznawczym. Sytuacja ta uległa zmianie wraz z pojawieniem się teorii ram relacyjnych (ang. Relational Frame Theory, RFT; Hayes, Barnes-Holmes, Roche, 2001). Wyrastający ze stosowanej analizy zachowania RFT jest funkcjonalnym podejściem do języka i umiejętności poznawczych. Zgodnie z ideą analizy zachowania zakłada wpływ środowiska na owe umiejętności, zarówno teraźniejszy (np. bodźce różnicujące i operacje motywujące, a szerzej – całego kontekstu sytuacyjnego), jak i przeszły (np. odnoszący się do historii wzmacniania i karania określonych reakcji, czy szerzej – całość historii uczenia danej osoby, a nawet jej uwarunkowań biologicznych). Warto podkreślić, że nurt behawioralny nie zakłada jednego uniwersalnego modelu terapii, a jedynie opisuje fundamentalne i uniwersalne zasady zachowania, z których korzystają poszczególne podejścia. Podobnie RFT jako teoria oferuje opis zasad rządzących złożonymi zachowaniami językowymi i poznawczymi – z perspektywy behawioralnej. Opis, który może pomóc w opracowaniu metod uczenia wspomnianych umiejętności wśród osób, u których nie rozwijają się one prawidłowo
- DOI
- DOI:10.4467/20843879PR.18.008.8942 opening in a new tab
- URL
- http://www.ejournals.eu/Psychologia-Rozwojowa/2018/Numer-2-2018/art/12756/ opening in a new tab
- Language
- (pl) Polish
- File
-
- File: 1
- Teoria ram relacyjnych.pdf
-
- Additional file
-
- File: 1
- Oświadczenie_P.Ostaszewski_Teoria ram.pdf
-
- Score (nominal)
- 13
- Score source
- journalList
Share
- Uniform Resource Identifier
- http://bw.swps.edu.pl/info/article/SWPS6d42c3a1eb954342bd5bf33d911e44a5/
* presented citation count is obtained through Internet information analysis and it is close to the number calculated by the Publish or Perishopening in a new tab system.