W poszukiwaniu substytutu fizycznej obecności człowieka. Wpływ wirtualnego asystenta na skuteczność wykonania zadań

Julia Zając , Bogdan Wojciszke

Abstract

W artykule przedstawiono wyniki trzech badan eksperymentalnych majqcych na celu sprawdzenie, czy wir- tualna obecnoss społeczna w postaci wirtualnego asystenta moze wywieras taki sam wpływ na skutecznoss działania jak fizyczna obecnoss innego człowieka. Eksperymenty zostały zaprojektowane na podstawie teorii facylitacji i hamowania Zajonca (1965, 1980). Wykorzystano trzy poziomy trudnosci zadan. Skutecznoss ich wykonania była podzielona na dwa aspekty – motoryczny oraz poznawczy, co do których oczekiwano odmiennego wpływu obecnosci społecznej. Dwa eksperymenty potwierdziły aktywizujqcy wpływ obecnosci rzeczywistej osoby na szybkoss wykonania trudnych zadan, a jeden z nich równiez identyczny wpływ wir- tualnego asystenta. Trzeci eksperyment pokazał róznice w poprawnosci wykonania bardzo trudnego zada- nia w warunkach obserwacji przez człowieka i wirtualnego asystenta. Nie udało si9 natomiast jednoznacz- nie stwierdzis, czy wirtualny asystent moze bys substytutem rzeczywistej obecnosci społecznej, gdyz jego wpływ był nie zawsze zauwazalny. Wyniki potwierdziły załozenie, w mysl którego rzeczywista obecnoss człowieka jest niemozliwa do zignorowania i wywołuje pewne zmiany skutecznosci działania w zaleznosci od poziomu trudnosci wykonywanego zadania. W artykule zaproponowano wyjasnienie uzyskanych efek- tów oraz propozycj9 kolejnych badan.