The psychological perspective on supernatural entities in folktales of different cultures

Aleksandra Niemyjska

Abstract

Psychologiczne znaczenie baśni mających swoje źródło w folklorze może wynikać z faktu, że ta forma prozy – w odróżnieniu od mitu czy legendy – przedstawia przeżycia potencjalnie dostępne każdej osobie. Ludowe historie opowiadające o tym, w jaki sposób nasi praprzodkowie radzili sobie z trudnościami, mogą opisywać uniwersalne formy adaptacji człowieka, np. poprzez kreowanie postaci nadnaturalnych i życzliwych sił sprawczych. Celem artykułu jest przedstawienie relacji między konceptualizacją przeżyć transcendentnych, jaką oferuje współczesna psychologia, a wynikami wstępnych badań nad wyobrażeniami istot nadnaturalnych, które pochodzą z inuickich i norweskich baśni. Analiza jakościowa 112 historii potwierdziła, że: a) motyw wykluczenia społecznego przewidywał liczbę postaci nadnaturalnych pojawiających się w opowieściach; b) nadnaturalna interwencja na skutek deprywacji społecznej miała na celu pomoc wykluczonemu lub odrzuconemu bohaterowi. Dyskusja dotyczy metaforycznego znaczenia interwencji nadnaturalnej.